Անարդարությանը արժանին մատուցելը հազիվ թե նշանակում է մտորել, մատենագրել կամ նկարագրել այն: Արվեստի բենյամինյան պատմությունը, դիալեկտիկական մոտեցումն անցյալին, չի սահմանափակվի գիտությամբ (scholarship) ու դրա հաստատություններով: Այնինչ այդ հաստատությունները այսօր որոշում են արվեստի պատմության սահմաններն այնպես, ինչպես չէին անում վտանգի կարճ պահին, որում Բենյամինը վերաքննում էր գիտակարգը:

Այդ դիալեկտիկան է, որ պատմաբանին տեսնում է որպես պատմության վրա ազդող, արվեստի գործի միջից այնպիսի իմաստներ արձակող, որոնք ներկայացնում են անցյալի հետ մի ներգրավվածություն, որին չի դիպել իրեղենացումը. «Արվեստի գործի հետ առավել մտերմիկ ներգրավվածությունը պիտի մնա զուր ջանք, քանի դեռ դիալեկտիկական գիտելիքը չի դիպել գործի զգաստ պատմական բովանդակությանը»

ազգայինը նախապես տրված չի համարվում. ո՛չ կրոնի, ո՛չ ցեղակ­ցության, ո՛չ տերիտորիայի հիման վրա: Ազգային ինքնությունը որոշվում է մայրենիքի կողմից ներկայացվող արժեքների սահ­­­ման­ման, համակարգման ու գաղափարական վեկտորների միջոցով: Սրա հիման վրա կատարվում է ավանդույթի վերընծայում ու մեկ­նաբանում:

1937թ. Էդուարդ Ֆուքսը՝ հավաքորդ եւ պատմաբան էսսեն ամենաքիչ քննարկվածն է Վալտեր Բենյամինի գործերից: Եւ դժվար է հասկանալ, թե ինչու. էսսեն հավակնոտ է իր ծավալով, նշանակալիորեն հրատարակվել է Բենյամինի կյանքի օրոք (աքսորյալ Ֆրանկֆուրտյան դպրոցի Zeitschrift für Sozialforschung հանդեսում) եւ վաղուց հասու է անգլերեն թարգմանությամբ: Իրականում, էսսեն որակելի է որպես կանոնական փիլիսոփայի կանոնական տեքստ, թեեւ դրա մասին քննադատական քննարկումները դեռեւս սակավաթիվ են:

ներկայացնում ենք Ժիրայր Մալխասյանի «Վիտգենշտայն եւ վայրենիներ» դասախոսությունը

Civil Society Institute / Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ